Cây sắn dây – Đặc điểm và công dụng

Cây sắn dây là một loại cây leo bền bỉ và có thể sống lâu năm. Thân cây có lông và có thể dài đến 10m. Rễ của cây phát triển mạnh mẽ, có thể trở thành củ hình trụ dài. Củ sắn dây có màu nâu và chắc chắn, chứa nhiều tinh bột và có hương thơm nhẹ. Lá của cây sắn dây có cấu trúc lá kép, mọc thưa thớt. Hoa của cây có màu xanh nhạt, mọc thành từng chùm và mang mùi thơm dịu. Quả của cây sắn dây có lông và màu vàng nhạt.

Cây sắn dây mọc dại và được trồng rất phổ biến trên khắp các tỉnh thành của Việt Nam. Thông thường, người ta trồng cây sắn dây từ tháng 3 đến tháng 4. Cây ra hoa từ tháng 9-10 và có thể thu hoạch củ vào cuối tháng 11.

Hầu hết các bộ phận của cây sắn dây đều có thể sử dụng làm thuốc. Trong đó, rễ hoặc củ sắn dây được xem là bộ phận tốt nhất. Sau khi thu hoạch vào cuối tháng 11, củ sắn dây được rửa sạch và bỏ vỏ. Sau đó, củ được thái lát và phơi khô. Theo Đông Y, vị thuốc này được gọi là cát căn.

Công dụng và các bài thuốc từ sắn dây

Sắn dây có tính mát, vị ngọt và dễ ăn. Thường được sử dụng để điều trị nhiều bệnh như đau cổ vai gáy, sốt, đau đầu, tiêu chảy, tiểu đường, huyết áp cao, chảy máu cơ tim, nôn ra máu, ù tai,… Dưới đây là một số bài thuốc từ loại dược liệu này:

  • Bài thuốc chữa phong nhiệt, nôn mửa ở trẻ nhỏ: Chuẩn bị khoảng 30g sắn dây, giã nát và sắc cùng với 2 bát nước. Đun nước này đến khi còn một nửa, chắt lấy nước thuốc. Dùng nước thuốc này để nấu cháo với khoảng 50g gạo tẻ, sau đó thêm mật ong và một chút gừng. Cho trẻ dùng trong ngày. Sau khoảng 3-5 ngày liên tục sử dụng, tình trạng bệnh sẽ giảm đi.

  • Chữa ngộ độc rượu: Chuẩn bị hoa sắn dây 30g, hoạt thạch 30g, hoàng liên 4g và khoảng 15g bột cam thảo. Tán nhuyễn các loại dược liệu này thành bột mịn, sau đó nặn thành viên nhỏ. Hòa sắn dây với nước đun sôi, thêm đường và vắt thêm nước cốt chanh. Nếu không thích uống đường, có thể dùng muối thay thế.

  • Giải khát: Sắn dây kết hợp với câu đằng lượng là một loại đồ uống giải khát hiệu quả, thích hợp cho những ngày nóng oi bức. Chuẩn bị 30g sắn dây và hãm với nước sôi khoảng 20 phút. Uống hàng ngày để giải khát, giảm đau đầu, làm dịu ngứa miệng, cải thiện tình trạng huyết áp cao và giảm đau nhức cổ vai gáy.

  • Bài thuốc giúp vòng 1 săn chắc, đầy đặn: Sắn dây chứa nhiều protein và lexithin, các dưỡng chất này có thể kích thích cơ thể sản sinh nội tiết tố estrogen, giúp phát triển đầy đặn và căng tròn vòng 1. Uống bột sắn dây cũng giúp điều hòa kinh nguyệt.

  • Chữa trị tàn nhang: Sắn dây chứa hợp chất Isoflavone, giúp cân bằng nội tiết tố, ngăn ngừa sự hình thành melanin, giảm thâm nám. Cách thực hiện đơn giản, trộn 1 thìa bột sắn dây với 1/2 chén nước ép cà chua. Thoa đều hỗn hợp lên da, mát xa nhẹ nhàng, sau khi da khô thì rửa mặt với nước ấm.

  • Bài thuốc chữa thanh nhiệt, giải độc: Trộn 20g bột sắn dây và 20g bột đậu xanh với nhau, thêm một chút mật ong. Trộn đều để tạo ra hỗn hợp sền sệt. Thoa đều hỗn hợp lên mặt, để khoảng 30 phút rồi rửa mặt. Mặt nạ này giúp làm mát da, tiêu viêm, giải độc.

Lưu ý khi sử dụng

  • Sắn dây có tính hàn, giải nhiệt tốt nhưng không nên uống quá nhiều và chỉ nên cho thêm một chút đường. Sử dụng quá nhiều đường có thể gây béo phì, nhiệt miệng, tiểu đường, …

  • Phụ nữ mang bầu có thể sử dụng sắn dây để giải nhiệt. Tuy nhiên, trong trường hợp mệt mỏi hoặc động thai, không nên sử dụng để tránh tăng co bóp tử cung và làm gia tăng tình trạng mệt mỏi.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ về đặc điểm và công dụng của cây sắn dây và cách sử dụng hiệu quả loại dược liệu này. Lưu ý rằng, những bài thuốc trên chỉ mang tính tham khảo, nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn hữu ích.