Tìm hiểu về thấu kính hội tụ: Đặc điểm, cách vẽ và công thức tính chi tiết!

Tìm hiểu thấu kính hội tụ: Đặc điểm, cách vẽ và công thức tính chi tiết!

Thấu kính hội tụ là gì?
Thấu kính hội tụ là một dụng cụ quang học được sử dụng để tập trung hoặc phân tán nhiều nguồn sáng khác nhau. Các tia sáng khi đi qua thấu kính hội tụ sẽ hội tụ tại một điểm gọi là điểm hội tụ. Thấu kính hội tụ được sử dụng trong các thiết bị như máy quay, máy ảnh và máy thăm dò y học.

Khái niệm thấu kính hội tụ

Trong quang học, thấu kính là một dụng cụ quang học tập trung hoặc phân tán nhiều nguồn sáng khác nhau. Thấu kính quang học tương tác với ánh sáng và các phương pháp khác.

Ảnh minh họa
Thấu kính hội tụ

Đặc điểm của thấu kính hội tụ

  • Tia tới hướng vào thấu kính gọi là tia tới, và tia ló là tia phản xạ của thấu kính.
  • Tia tới đến quang tâm thì tia ló lại chiếu ngược theo hướng tia đi.
  • Tia tới song song với trục chính khi đi qua tiêu điểm.
  • Tia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló ngược lại với trục chính.
  • Điểm hội tụ: điểm mà tia quang đi vào sẽ hội tụ lại, địa điểm này càng gần thấu kính thì điểm hội tụ càng xa.
  • Đường tiếp tuyến: đường mà tia quang đi vào và đi ra của thấu kính hội tụ sẽ tiếp tuyến tại điểm hội tụ.
  • Độ hội tụ: độ hội tụ càng lớn thì điểm hội tụ càng xa, độ hội tụ càng nhỏ thì điểm hội tụ càng gần.
  • Phản chiếu: khi tia quang đi qua thấu kính hội tụ, hình ảnh sẽ được phản chiếu lại, và kích thước hình ảnh sẽ thay đổi theo độ hội tụ của thấu kính.

Ảnh minh họa
Các đặc trưng của thấu kính hội tụ

Công thức tính độ hội tụ của thấu kính

Công thức để tính độ hội tụ của một thấu kính hội tụ có thể được viết lại như sau:

Công thức tính độ hội tụ
Trong đó:

  • D là độ hội tụ của thấu kính
  • n là số lượng lớp thấu kính
  • R1 là bán kính của mặt tiêu cực của thấu kính
  • R2 là bán kính của mặt tiêu cực của thấu kính

Công thức này cho thấy rằng độ hội tụ của một thấu kính tăng khi số lượng lớp thấu kính tăng hoặc khi bán kính của mặt tiêu cực của thấu kính giảm.

Cách vẽ ảnh của thấu kính hội tụ

Để biểu diễn ảnh của thấu kính hội tụ, ta có thể tuân theo các bước sau:

  1. Vẽ trục chính nằm ngang và ký hiệu là (△).
  2. Dựng thấu kính vuông góc với trục chính, điểm đi qua quang tâm ký hiệu là (O).
  3. Có chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ. Tiêu điểm chính là chùm tia ló hội tụ tại 1 điểm trên trục chính.
  4. Tiêu điểm chính là hai điểm nằm trên trục chính cách thấu kính một khoảng và đối xứng với tiêu điểm F bên này ta có tiêu điểm F’ bên kia của thấu kính.

Hướng dẫn vẽ thấu kính hội tụ
Hướng dẫn vẽ thấu kính hội tụ

Mua thấu kính hội tụ

Thấu kính hội tụ thường được làm từ các chất liệu như kính, polycarbonate, acrylic, quartz và plastic. Chất liệu thấu kính hội tụ được lựa chọn dựa trên yêu cầu và mục đích sử dụng. Việc sử dụng thấu kính hội tụ vào việc gì sẽ quyết định đến chất lượng và giá thành của sản phẩm. Bạn có thể mua thấu kính đơn giản tại cửa hàng dụng cụ học tập hoặc kính mắt.

Bài tập thấu kính hội tụ

Sau khi đã nắm rõ kiến thức về thấu kính hội tụ, bạn có thể thử sức với các bài tập sau:

  1. Thấu kính hội tụ có đặc điểm biến chùm tia tới thành chùm tia gì?
    A. Chùm tia phản xạ.
    B. Chùm tia ló hội tụ.
    C. Chùm tia ló phân kì.
    D. Chùm tia ló song song khác.

  2. Khi tia tới đi qua quang tâm của một chiếc thấu kính hội tụ, tia ló đi qua tiêu điểm và đi qua quang tâm.
    A. Đúng
    B. Sai

  3. Vật liệu nào thường được sử dụng để làm thấu kính hội tụ?
    A. Thủy tinh trong.
    B. Nhựa có màu đục.
    C. Nhôm.
    D. Nước.

  4. Tiêu điểm của thấu kính phụ thuộc vào diện tích của thấu kính.
    A. Đúng
    B. Sai

  5. Một vật sáng AB có dạng mũi tên cao 6cm đặt vuông góc trục chính của thấu kính hội tụ, cách thấu kính 15cm. Thấu kính có tiêu cự 10 cm.
    a. Dựng ảnh của vật qua thấu kính
    b. Xác định kích thước và vị trí của ảnh

Sau khi hoàn thành các bài tập trên, hãy so sánh đáp án với Admin để xem bạn đã nắm vững kiến thức chưa!