Đề nuôi dê – Chăm sóc và nuôi dưỡng dê con và dê cái sinh sản

Thumbnail

Dê là một loại thực phẩm có chứa nhiều chất dinh dưỡng và đạm cao, và thị trường tiêu thụ rộng lớn đã tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho ngành nuôi dê. Tuy nhiên, việc nuôi dê đòi hỏi chúng ta phải chăm sóc và cung cấp đủ loại thức ăn phù hợp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cách chăm sóc dê đực giống và dê cái trong quá trình mang thai và nuôi con.

1. Chăm sóc dê đực giống

Dê đực giống nên được nuôi nhốt tách riêng ở một chuồng riêng để tránh dê đánh nhau và quản lý tốt công việc phối giống. Một dê đực có khối lượng khoảng 50kg cần được cho ăn 4kg cỏ xanh, 1,5kg lá cây giàu protein, 0,4kg thức ăn tinh, 0,3kg rau rá hoặc 1-2 quả trứng gà nếu muốn phối giống 2 lần mỗi ngày. Hãy đảm bảo rằng dê được bổ sung đủ khoáng chất và vi lượng thông qua việc tạo tảng đá liếm đều đặn. Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng dê đực được vận động ít nhất 2 lần mỗi tuần và được tắm chải khô. Lưu ý lập sổ theo dõi hiệu quả phối giống của từng dê đực để quản lý giống và tránh quá tải sản xuất. Khi hiệu quả phối giống dưới 60% và tuổi của dê đực quá 6 năm, nên loại bỏ dê khỏi quá trình phối giống (không cho tự do tiếp xúc với dê cái đang trong thời gian động dục).

2. Chăm sóc và nuôi dưỡng dê cái sinh sản

a. Dê cái mang thai

Sau quá trình phối giống, nếu dê không có dấu hiệu động dục bình thường sau chu kỳ (21-23 ngày), có thể dê đã thụ tinh thành công. Thời gian mang thai trung bình của dê là khoảng 150 ngày (từ 145-157 ngày), do đó, chúng ta cần chuẩn bị cho quá trình đẻ từ trước 140 ngày. Khi mang thai, nhu cầu dinh dưỡng của dê tăng lên, đặc biệt là trong 2 tháng cuối. Khi dê cái mang thai, chúng sẽ có sự thay đổi về thể trạng, như da lông mượt hơn, tăng cân. Cần đảm bảo cung cấp đủ lượng thức ăn và chất lượng để dê nuôi thai tốt và có đủ sữa cho con sau khi sinh, đồng thời đảm bảo cơ thể của dê phục hồi nhanh chóng sau quá trình sinh. Hạn chế thả dê quá xa chuồng và tránh gây áp lực, đánh đập dê. Đồng thời, hãy tính toán và chuẩn bị sẵn để đón chào sự ra đời của dê con và chăm sóc chúng một cách cẩn thận.

b. Dê đẻ

  • Dê sắp đẻ nên được nhốt riêng từng con ở trong chuồng sạch sẽ, khô ráo, ấm cúng và yên tĩnh.
  • 7-10 ngày trước khi đẻ, hãy nhốt dê mẹ ở trong một chuồng riêng để theo dõi và chuẩn bị cho quá trình đẻ con.
  • Cần có người trực để đỡ đẻ, và chuẩn bị sẵn một cái lồng, lót ổ bằng rơm rạ mềm khô cho dê con sau khi sinh, cùng với các dụng cụ như cồn iốt, giẻ lau, kéo, chỉ để cắt rốn cho dê sơ sinh.
  • Dê sắp đẻ có những biểu hiện như: dê khó chịu, đi tiểu thường xuyên, bầu vú và âm hộ sưng đỏ, bụng sưng to, vùng âm hộ có dịch đặc và xuất hiện màng ối là dê sắp đẻ. Khi màng ối vỡ, dê sẽ bắt đầu đẻ. Sự đẻ diễn ra từ từ theo nhịp rặn của dê mẹ. Thời gian đẻ có thể kéo dài từ 1-4 giờ tuỳ thuộc vào số lượng và vị trí của thai.
  • Nếu dê con đang bị kẹt và đẻ khó, và dê mẹ kêu la, cần có sự hỗ trợ bằng cách sát trùng tay rồi đặt vào đằng sau, chỉnh sửa vị trí của thai theo chiều thuận, và khi lôi thai ra cần cẩn thận. Nếu cần, hãy gọi ý kiến của chuyên gia thú y.
  • Khi dê con được sinh ra, dê mẹ sẽ tự liếm chúng. Tuy nhiên, hãy sử dụng một khăn sạch, mềm và khô để lau sạch chất nhờn từ miệng, mũi, tai và cơ thể của dê. Cắt và siết chặt cuống rốn cách bụng khoảng 3-4cm và sát trùng bằng cồn iốt hoặc dung dịch Xanh Methylen. Sau khi đẻ xong tất cả các con dê (từ 30 phút đến 4 giờ), vôi rắn sẽ ra. Nếu sau 4 giờ mà con dê vẫn chưa ra, hãy nhờ sự can thiệp của bác sĩ thú y. Sau khi đẻ, hãy cho dê mẹ uống nước ấm pha muối 0,5% hoặc nước đường 5-10%. Hằng ngày, hãy cung cấp cho dê mẹ thức ăn thô, xanh non, và thức ăn tinh chất tốt theo khẩu phần đã được xác định. Hạn chế cho dê mẹ ăn quá nhiều thức ăn tinh và củ quả để tránh tình trạng chướng bụng đầy hơi.
  • Vệ sinh sạch sẽ bầu vú và vùng âm hộ, và đảm bảo vị trí dê đẻ cũng được vệ sinh. Đồng thời, hãy cho dê con bú sữa từ đầu hoặc vắt sữa từ đầu để cho dê con bú trong thời gian sớm nhất.

c. Chăm sóc và nuôi dưỡng dê con

Chăm sóc và nuôi dưỡng dê con là một giai đoạn quan trọng nhằm tăng sản lượng sữa của dê cái và giúp chúng hồi phục sức khỏe nhanh chóng. Cung cấp thức ăn giàu đạm, bổ sung đủ khoáng chất và vitamin cho dê con. Hãy đảm bảo rằng dê mẹ được cung cấp đủ thức ăn tinh và củ quả với lượng từ 300-500g/con/ngày, và cho dê uống nước sạch đầy đủ thông qua các máng nước trong chuồng. Thường xuyên bổ sung premix khoáng chất 0,5kg/tháng/con trong quá trình nuôi dưỡng dê con, bằng cách trộn vào thức ăn tinh hoặc treo tảng khoáng lên thành chuồng hoặc treo ống tre treo khoáng trên thành chuồng để dê liếm. Theo dõi sự thay đổi khối lượng của dê mẹ trong 1-2 tháng đầu, dê mẹ sẽ mất khoảng từ 5-7% trọng lượng ban đầu, nhưng từ tháng thứ 2, dê sẽ bắt đầu hồi phục và trở nên ổn định. Nếu không chăm sóc và nuôi dưỡng tốt, thiếu khoáng chất, dinh dưỡng và năng lượng, sẽ làm giảm khối lượng của dê mẹ, làm chậm quá trình phục hồi sau sinh và dễ bị bệnh.

d. Chăm sóc dê vắt sữa

Dê vắt sữa cần được nuôi dưỡng trong một môi trường yên tĩnh trước và trong quá trình vắt sữa. Nên cung cấp đủ thức ăn giàu đạm, khoáng chất và vitamin. Trong quá trình vắt sữa, hạn chế dê ra xa, tránh nơi có nhiều gai góc làm tổn thương bầu vú… Nên hạn chế nuôi dê vắt sữa gần dê đực trưởng thành để tránh mùi dê đực gây nhiễm mùi và làm hỏng sữa.

Qua bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu cách chăm sóc và nuôi dưỡng dê đực giống, dê cái trong quá trình mang thai và nuôi con. Việc chăm sóc và nuôi dưỡng đúng cách sẽ giúp chúng ta có được những con dê khỏe mạnh, năng suất và giúp ngành nuôi dê ngày càng phát triển.