Dạy trẻ cách nhận biết và thể hiện cảm xúc

Dạy trẻ cách xác định và thể hiện cảm xúc

Trẻ em cần được hướng dẫn nhận biết và thể hiện đúng cách những cảm xúc của mình. Điều này giúp trẻ nhận biết, gọi tên và vượt qua từng cảm xúc một cách nhẹ nhàng. Trước khi đạt đến 4 hoặc 5 tuổi, trẻ sẽ trải qua những biến động lớn về cảm xúc mà không có bất kỳ bộ lọc nào. Vì vậy, không nên đe dọa hoặc trừng phạt trẻ vì những cảm xúc thô sơ này. Đối với trẻ, sống trong sự kìm kẹp của nỗi sợ hãi, lo lắng hoặc tức giận chỉ tạo ra các phân tử căng thẳng độc hại cho não bộ và ngăn chặn quá trình trưởng thành.

Trong quá trình này, vai trò của người lớn là cực kỳ quan trọng. Việc người lớn hiểu và chia sẻ cảm xúc của trẻ giúp trẻ cảm thấy an toàn và hạnh phúc. Hãy lắng nghe cảm xúc của trẻ một cách ân cần, bằng cách sử dụng những từ ngữ thích hợp để mô tả những cảm xúc mà trẻ đang trải qua.

Vai trò của người lớn trong việc hỗ trợ trẻ thể hiện cảm xúc

Người lớn chơi một vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ nhận biết và thể hiện cảm xúc một cách đúng đắn. Trẻ không thể tự kiểm soát cảm xúc của mình từ khi còn nhỏ. Cảm xúc không phải là tốt hay xấu; đó chỉ là phản ứng sinh học của trẻ đối với các sự kiện xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. Do đó, cảm xúc là một tín hiệu quan trọng mà người chăm sóc trẻ cần lắng nghe mà không đánh giá. Bằng cách lắng nghe và hiểu các cảm xúc của trẻ, người lớn có thể giúp trẻ cảm thấy an toàn và được công nhận.

Để đạt được điều này, người lớn cần:

  • Đưa lời nói về cảm xúc của trẻ, ví dụ như: “Bạn buồn, bạn sợ…”
  • Hiểu được nguyên nhân của cảm xúc, ví dụ: “Bạn buồn vì bạn xa mẹ” hoặc “Bạn sợ vì bạn phải đi học mà không có mẹ bên cạnh…”
  • Sử dụng giọng điệu ấm áp và thái độ thấu hiểu để an ủi trẻ.

Khi trẻ cảm thấy an toàn và tự tin, cơ thể sẽ tiết ra hormone oxytocin – hormone của sự thoải mái và hạnh phúc.

Năng lực cảm xúc

Năng lực cảm xúc là quá trình phát triển bao gồm ba khả năng liên quan:

  1. Biểu lộ cảm xúc: từ lúc trẻ còn rất nhỏ, chúng ta đã thấy trẻ biểu lộ cảm xúc qua hành vi như cười, khóc, ôm hay hờn dỗi. Điều này cho phép trẻ nhận ra cảm xúc của chính mình và của người khác.
  2. Kiến thức về cảm xúc: khi trẻ tiếp xúc với nhiều tình huống xã hội và giao tiếp không lời, kiến thức về cảm xúc của chính mình và người khác sẽ phát triển.
  3. Sự điều hòa cảm xúc: trẻ em có khả năng điều chỉnh và thay đổi cảm xúc của mình để tương ứng với các tình huống xung đột hoặc phức tạp.

Trẻ em có năng lực cảm xúc phát triển tốt hơn có khả năng áp dụng các kỹ năng đồng cảm và hỗ trợ xã hội. Họ có khả năng thể hiện cảm xúc phù hợp và hoạt động tốt trong học tập và trong xã hội. Tất cả những kỹ năng xã hội này đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ tích cực với bạn bè và người lớn trong những năm đầu tiên ở trường.

Những cảm xúc thông qua câu hỏi

Cảm xúc xuất hiện theo giai đoạn. Những cảm xúc chính như sợ hãi, tức giận, buồn bã, ghê tởm, vui vẻ xuất hiện trong năm đầu tiên của cuộc sống, trong khi những cảm xúc thứ cấp như bối rối, tội lỗi, xấu hổ thường xuất hiện vào cuối năm thứ hai.

Nhận thức về bản thân bắt đầu hình thành vào khoảng 2 tuổi, và các chuẩn mực, quy tắc và mục tiêu được truyền đạt từ người xung quanh sẽ mở đường cho những cảm xúc nội tâm, chẳng hạn như sự bối rối.

Cảm xúc đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển tâm thần của trẻ trong giai đoạn này. Những trẻ đã trải qua những trải nghiệm tiêu cực trong cuộc sống, như bị ngược đãi hoặc sống trong môi trường không an toàn, thường có những phản ứng lo lắng, hung hăng và sợ hãi để bảo vệ bản thân.

Tình cảm tiêu cực, khả năng điều tiết cảm xúc kém và sự mất cân bằng trong các hệ thống cảm xúc trong não (sợ hãi, hệ thống chăm sóc) dự đoán các rối loạn tâm thần (như trầm cảm và loạn thần).

Làm thế nào để giúp đỡ?

Chúng ta biết rằng cảm xúc tham gia vào quá trình ra quyết định, do đó, việc coi trọng cảm xúc là rất quan trọng trong sự phát triển của trẻ.

Để hỗ trợ năng lực cảm xúc của trẻ, hãy bắt chước các biểu hiện cảm xúc khác nhau. Búp bê, con rối, trò chơi bài và bất kỳ phương tiện nào mô tả cảm xúc và biểu cảm đều có thể được sử dụng làm công cụ giao tiếp tuyệt vời.

Hãy bắt chước những cảm xúc này để giúp trẻ nhận ra và xác định từng cảm xúc. Điều này giúp trẻ dễ dàng hơn trong việc xây dựng mối quan hệ tích cực và sự hỗ trợ. Kỹ năng cảm xúc có thể được học!

Theo Firstdiscoverers

alt
Hình ảnh minh họa