Axit amin – Bí quyết cho sức khỏe và sự phát triển cơ thể

Thumbnail

Cơ thể con người cần sự hỗ trợ của 20 loại axit amin để phục vụ cho sự phát triển và hoạt động hằng ngày. Các axit amin này được chia thành hai loại chính: Axit amin thiết yếu (cơ thể không tự tổng hợp được) và Axit amin không thiết yếu (cơ thể tự tổng hợp được).

3.1. Axit amin thiết yếu

Các loại axit amin thiết yếu là những chất cần thiết mà cơ thể không thể tự sản xuất và phải được bổ sung thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Những nguồn dinh dưỡng tốt nhất để cung cấp axit amin thiết yếu bao gồm protein từ thịt động vật, trứng và thịt gia cầm.

Qua quá trình tiêu hóa thức ăn, protein sẽ được phân giải thành nhiều loại axit amin riêng lẻ. Chúng được hấp thụ từ ruột vào máu và dùng để tổng hợp các protein đặc thù cho các chức năng cần thiết của cơ thể, ví dụ như xây dựng cơ bắp và điều chỉnh hệ miễn dịch.

Có tổng cộng 9 loại axit amin thiết yếu, bao gồm:

  1. Phenylalanine: Tiền chất cho các chất dẫn truyền thần kinh như tyrosine, dopamine, epinephrine và norepinephrine. Phenylalanine đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc và chức năng của protein, enzyme và cả quá trình sản xuất axit amin khác.
  2. Valine: Một trong 3 axit amin chuỗi nhánh, có một chuỗi phân nhánh riêng biệt. Valine giúp kích thích tăng trưởng, tái tạo cơ bắp và tham gia vào quá trình cung cấp năng lượng cho cơ thể.
  3. Threonine: Là thành phần quan trọng của các protein cấu trúc trong da và mô liên kết như collagen và elastin. Threonine cũng tham gia vào chuyển hóa chất béo và chức năng miễn dịch.
  4. Tryptophan: Axit amin thiết yếu để duy trì cân bằng nitơ và tiền chất của serotonin – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng điều chỉnh cảm giác thèm ăn, giấc ngủ và tâm lý.
  5. Methionine: Đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và giải độc cơ thể. Methionine cũng cần thiết cho sự phát triển của mô, hấp thụ các khoáng chất như kẽm, selen và các chất dinh dưỡng quan trọng khác cho sức khỏe.
  6. Leucine: Tương tự như valine, leucine là một axit amin chuỗi nhánh, rất quan trọng trong quá trình tổng hợp và sửa chữa cơ bắp. Leucine cũng giúp điều chỉnh lượng đường trong máu, kích thích quá trình lành vết thương và sản xuất hormone tăng trưởng.
  7. Isoleucine: Axit amin cuối cùng trong bộ ba axit amin chuỗi nhánh, isoleucine liên quan đến chuyển hóa cơ bắp và tập trung nhiều ở mô cơ. Isoleucine cũng có tác dụng quan trọng đối với chức năng miễn dịch, sản xuất huyết sắc tố và điều tiết năng lượng.
  8. Lysine: Axit amin thiết yếu đóng vai trò chính trong việc tổng hợp protein, sản xuất hormone, enzyme và hấp thu canxi. Lysine cũng tham gia vào quá trình cung cấp năng lượng, chức năng miễn dịch, sản xuất collagen và elastin.
  9. Histidine: Dùng để sản xuất histamine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong quá trình phản ứng miễn dịch, chức năng hệ tiêu hóa, hệ sinh dục và giấc ngủ. Histidine cũng là thành phần quan trọng để duy trì lớp vỏ myelin – một lớp bảo vệ xung quanh các tế bào thần kinh.

Các axit amin thiết yếu này đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh hóa của cơ thể. Sự thiếu hụt axit amin thiết yếu có thể ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ cơ thể, bao gồm hệ thần kinh, hệ sinh sản, hệ miễn dịch và hệ tiêu hóa.

3.2. Axit amin không thiết yếu

Các axit amin không thiết yếu chiếm tỷ lệ lớn trong nhóm các chất đạm trong thực phẩm, bao gồm 11 loại: Arginine, Alanine, Cysteine, Glutamate, Aspartate, Glycine, Proline, Serine, Tyrosine, Glutamine và Asparagine.

Một số loại axit amin chỉ được coi là cần thiết trong những trường hợp cụ thể, chẳng hạn như trong việc hỗ trợ điều trị bệnh hoặc giảm căng thẳng. Mặc dù cơ thể có thể tự tổng hợp các axit amin này, quá trình tổng hợp bên trong chỉ đáp ứng được nhu cầu tối thiểu của cơ thể.

Ví dụ, mặc dù Arginine được xem là không thiết yếu, nhưng cơ thể sẽ không thể tổng hợp đủ lượng Arginine trong một số trường hợp, chẳng hạn khi cơ thể đối mặt với bệnh tật (ví dụ như ung thư).

Đó là lý do tại sao một số bệnh nhân cần được bổ sung thêm các loại axit amin không thiết yếu thông qua chế độ ăn uống để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.