Kỹ thuật Thu hoạch và Bảo quản Ngô: Công nghệ tối ưu cho nền nông nghiệp Việt Nam

Ngô, cây lương thực quan trọng không chỉ trên thế giới mà còn ở Việt Nam. Để tận dụng tối đa giá trị của ngô, việc làm khô, bảo quản và chế biến sau khi thu hoạch đóng vai trò quan trọng. Ở Việt Nam, ngô được coi trọng và đang được phát triển cả về diện tích và năng suất. Tỉnh Sơn La là một ví dụ, với điều kiện tự nhiên phù hợp và đất đai sử dụng cho sản xuất ngô là 16% tổng diện tích tỉnh. Với năng suất từ 46 đến 48 tạ/ha, ngô đã đóng góp vào thu nhập bình quân của người dân Sơn La và giúp giảm nghèo hiệu quả.

Tuy nhiên, bảo quản ngô sau thu hoạch vẫn là một thách thức đối với nông dân ở Sơn La. Tính bình quân, tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch ngô chiếm 15%, gây thiệt hại hàng năm lên đến 60 tỷ đồng. Để nâng cao chất lượng ngô và giảm tỷ lệ thất thoát, cần tìm hiểu các nguyên nhân gây thất thoát và tìm giải pháp phù hợp.

Cơ sở khoa học của kỹ thuật bảo quản ngô

Quá trình hô hấp là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình bảo quản ngô. Hô hấp tiêu hao chất hữu cơ của ngô và làm tăng nhiệt độ và độ ẩm của môi trường bảo quản. Để giảm cường độ hô hấp, người ta sử dụng các biện pháp bảo quản như bảo quản khô hoặc bảo quản ở nồng độ CO2 cao.

Nhiệt độ, hàm lượng nước và nồng độ O2, CO2 cũng là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình hô hấp của ngô. Nhiệt độ tối thiểu, tối ưu và tối đa cho hô hấp của ngô đều có vai trò quan trọng trong quá trình bảo quản. Hàm lượng nước trong ngô cũng ảnh hưởng đến cường độ hô hấp. Nồng độ O2 và CO2 cũng có tác động đến quá trình hô hấp của ngô.

Kỹ thuật thu hoạch và bảo quản ngô

Thời điểm thu hoạch ngô tốt nhất là khi ngô chín già, khi các râu ngô đã khô và có màu vàng rơm. Trong trường hợp ngô chín trong thời tiết mưa dài ngày, cần vặt râu và gập bắp ngô chúi xuống để ngăn nước mưa thấm vào bên trong và sau đó thu hoạch sau khi trời nắng. Khi thu hoạch, ngô không nên đổ thành đống, mà nên phơi mỏng. Điều này giúp tránh tình trạng ngô tươi bị đọng nước và hư hỏng.

Làm khô ngô có thể được thực hiện bằng hai phương pháp: phơi nắng hoặc sấy. Phơi ngô là phương pháp truyền thống, đơn giản và dễ áp dụng. Đối với sấy ngô, hiện có nhiều loại máy sấy khác nhau có thể được sử dụng để làm khô ngô.

Bảo quản ngô sau khi thu hoạch cũng cần sử dụng các dụng cụ và chất lượng ngô phù hợp. Các dụng cụ chứa ngô như chum, vại, thùng, kho bảo quản phải khô, sạch, không có mùi lạ và có nắp kín. Đối với chất lượng ngô, ngô phải đạt các tiêu chuẩn khô, sạch và được phân loại. Hạt ngô phải có độ ẩm dưới 13% và tỷ lệ tạp chất dưới 1%.

Mô hình bảo quản ngô ở tỉnh Sơn La

Ở Sơn La, đã có nhiều mô hình bảo quản ngô được ứng dụng và mang lại hiệu quả. Một số mô hình như máy sấy, xi lô, lều bảo quản và máy tẽ ngô đã được áp dụng và đánh giá cao.

Mô hình máy sấy SH1-200 là một máy sấy đơn giản có công suất 200W, được sử dụng rộng rãi ở các hộ nông dân. Máy sấy này có khả năng sấy khô nhiều loại nông sản và tiêu tốn ít nhiên liệu.

Mô hình xi lô bảo quản ngô và thóc sử dụng bao nhựa khép kín đã cho kết quả tốt và phù hợp với các hộ gia đình.

Mô hình lều bảo quản ngô đã được cải tiến và cho thấy hiệu quả trong việc bảo quản ngô ở điều kiện thời tiết không thuận lợi.

Mô hình máy tẽ ngô quay tay là một kỹ thuật tiết kiệm công lao động, phù hợp với các hộ gia đình có qui mô nhỏ.

Các mô hình trên đã được phổ biến ở nhiều địa phương ở Sơn La và ứng dụng vào thực tế sản xuất.

Kết luận

Kỹ thuật thu hoạch và bảo quản ngô đóng vai trò quan trọng trong việc tận dụng tối đa giá trị của ngô. Qua các mô hình bảo quản ở Sơn La, đã chứng minh được tính hiệu quả và tiềm năng của việc ứng dụng các kỹ thuật này. Việc nâng cao chất lượng và giảm tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch ngô sẽ góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế và thu nhập cho người dân địa phương.