Tơm Trơng: Một cây thuốc dân gian đa công dụng

Tơm trơng là thành phần chính trong bài thuốc dân gian Amakông, với khả năng tăng cường thể lực và sinh lý ở nam giới, hỗ trợ điều trị gout và hạ acid uric. Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) giới thiệu thông tin chi tiết về Tơm Trơng.

1. Giới thiệu cây Atao Nenso

Tơm trơng có tên khoa học là Urceola minutiflora (Pierre) D.J.Middleton, còn được gọi là Tơm trơng Atao Nenso. Đây là một loại dây leo thân gỗ thuộc họ Trúc Đào (Apocynaceae).

Tơm trơng là một cây dược liệu quan trọng trong bài thuốc dân gian Amakông, với khả năng tăng cường thể lực và sinh lý ở nam giới.

1.1 Mô tả

Tơm trơng có thân dạng dây leo thân gỗ, thường mọc bò trườn và vượt tán, có thể cao tới 1,5m. Vỏ thân cây có màng tơ trắng và nhựa mủ trắng khi phơi khô.

Lá của tơm trơng thuôn nhọn, có mặt trên và mặt dưới nhẵn bóng, được bao phủ bởi lớp lông tơ mềm trắng.

1.2 Phân bố

Tơm trơng mọc trong rừng lá rộng thứ sinh thường xanh hoặc rụng lá. Loài cây này phân bố chủ yếu ở vùng EaSup, Vườn Quốc gia Yok Đôn tỉnh Đắk Lắk, và cũng có mặt ở Lâm Đồng, Đắk Lắk và Gia Lai. Cây thường mọc ở độ cao từ 200 – 900 m, tập trung từ 300 – 500 m, trên đất sa thạch hoặc đất sét pha cát.

2. Bộ phận sử dụng

Tơm trơng có thể sử dụng cả thân và rễ cây. Phần thân và rễ của cây được thu hoạch vào cuối mùa xuân, khi chúng chứa nhiều dưỡng chất nhất. Sau khi thu hái, cây được cắt thành những khúc ngắn khoảng 10-20cm và phơi khô để làm thuốc.

2.1 Phân biệt tơm trơng thật và giả

Để phân biệt tơm trơng thật và giả, bạn có thể bẻ phần vỏ cây ra. Tơm trơng thật sẽ có những sợi tơ mỏng màu trắng dính vào vỏ cây, trong khi tơm trơng giả sẽ không có sợi tơ này.

3. Cách trồng

Ở Ấn Độ, cây tơm trơng được trồng bằng phương pháp giâm hom. Sau đó, cây được cấy trong túi bầu hoặc trên khay, trong một môi trường có độ ẩm thích hợp. Sau khoảng 30 – 45 ngày, cây sẽ ra rễ. Thời gian tốt nhất để giâm hom là vào tháng 6 – 7.

Ở Việt Nam, nghiên cứu cho thấy việc nhân giống cây tơm trơng bằng hom mang lại kết quả tốt nhất. Việc giâm hom được thực hiện vào mùa khô (từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau). Đoạn rễ của cây được xử lý với IAA ở nồng độ 1,5% để đạt hiệu quả cao nhất.

4. Thành phần hóa học

Cây tơm trơng chứa các hoạt chất như triterpenoid, alkaloid, flavonoid, polyphenol, tannin, saponin, β-sitosterol và β-sitosterol-3-O-β-D-gluco-pyranosid (daucosterin), đường khử và các acid hữu cơ.

5. Tác dụng của cây Tơm trơng

Ở Ấn Độ, cây tơm trơng được sử dụng trong các bài thuốc truyền thống để chữa bệnh đau bao tử, sốt rét, một số bệnh lây lan qua đường tình dục, bệnh thấp khớp, ra mồ hôi trộm, lợi tiểu và nhiều tác dụng khác.

Cây còn có tác dụng làm giảm acid uric và cholesterol máu, chống oxy hóa, chống loét, chống nấm, chống xơ vữa động mạch, làm bất hoạt những chất độc tế bào, điều hòa miễn dịch, kháng ung thư, cải thiện lưu thông tuần hoàn và mạch vành tim, gan.

Đặc biệt, lá của tơm trơng có tác dụng làm giảm lượng acid uric và kích dục. Đây là một loại dược liệu quan trọng trong bài thuốc Amakông, giúp tăng cường thể lực và khả năng tình dục.

6. Tài liệu tham khảo

  • Nguyễn Thanh Nguyên và cộng sự (Ngày đăng: ngày 26 tháng 08 năm 2015). Nghiên cứu nhân giống cây tơm trơng bằng hom, Tạp chí dược liệu, tập 20, số 6/2015 (trang 388-394).
  • Nguyễn Thanh Nguyên và cộng sự (Ngày đăng: năm 2019). KHU VỰC PHÂN BỐ VÀ KIỂU THẢM THỰC VẬT CỦA TƠM TRƠNG (Urceola minutiflora (Pierre) D.J.Middleton) Ở TÂY NGUYÊN, Tạp chí KHLN số 1/2019 (19 – 26).
  • Nguyễn Mộng Quỳnh (Ngày đăng: năm 2012). Nghiên cứu về thành phần hóa học dược Tơm trơng Nensơ trong bài thuốc Amakong. Khóa luận tốt nghiệp Dược sĩ khóa 2007 – 2012, MPL: QV 766 NGU 2012 2 – 001888.