Chế phẩm huyết tương: Ý nghĩa và ứng dụng

Huyết tương là một thành phần quan trọng trong máu, với chức năng đáng kể trong việc duy trì sự sống của cơ thể. Huyết tương bao gồm một phần dung dịch, có màu vàng, chủ yếu là nước và cũng chứa đạm, mỡ, đường, vitamin, muối khoáng và các men khác. Huyết tương chiếm khoảng 53% – 63% trong máu và có vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng chất lỏng cũng như chuyển giao chất dinh dưỡng và chất thải trong cơ thể.

Chế phẩm huyết tương là những sản phẩm được sản xuất từ máu toàn phần hoặc tách riêng các thành phần của máu thông qua quá trình đông lạnh. Chúng được sử dụng trong nhiều trường hợp khác nhau như bổ sung yếu tố đông máu, điều trị chảy máu, giảm áp lực keo, và cung cấp các thành phần protein huyết tương. Các loại chế phẩm huyết tương bao gồm Huyết tương đông lạnh (HTĐL), Huyết tương tươi đông lạnh (HHTĐL), Tủa lạnh giàu yếu tố VIII, Albumin, Prothrombin cô đặc, và Globulin miễn dịch.

Máu toàn phần sau ly tâm - Viện Huyết học
Ảnh: Máu toàn phần sau ly tâm – Viện Huyết học

Chế phẩm huyết tương là gì?

Chế phẩm huyết tương là những sản phẩm được sản xuất từ máu toàn phần hoặc sau khi tách riêng các thành phần của máu thông qua quá trình đông lạnh. Có nhiều loại chế phẩm huyết tương như Huyết tương đông lạnh (HTĐL), Huyết tương tươi đông lạnh (HHTĐL) và Tủa lạnh giàu yếu tố VIII, cũng như Albumin, Prothrombin cô đặc và Globulin miễn dịch.

Huyết tương đông lạnh (Frozen Plasma)

HTĐL chứa nhiều thành phần tương tự như HHTĐL, nhưng nồng độ các yếu tố đông máu không bền vững (như yếu tố V, VIII) đã giảm đáng kể. Các chỉ định sử dụng HTĐL bao gồm người bệnh thiếu hụt các yếu tố đông máu gây chảy máu, truyền máu khối lượng lớn, giảm áp lực keo, và điều trị quá liều thuốc ức chế vitamin K.

Huyết tương tươi đông lạnh (Fresh Frozen Plasma)

Huyết tương tươi đông lạnh (HTTĐL/FFP) được sản xuất từ máu toàn phần trong vòng 18 giờ sau khi lấy máu hoặc sau quá trình tách bằng máy tách tự động. Nó chứa các protein huyết tương như yếu tố đông máu, albumin và immunoglobulin. HTTĐL được sử dụng để thay thế yếu tố đông máu, điều trị các bệnh thiếu hụt yếu tố đông máu, và điều trị các tình trạng xuất huyết giảm tiểu cầu.

Huyết tương tươi đông lạnh - Viện Huyết học
Ảnh: Huyết tương tươi đông lạnh – Viện Huyết học

Tủa lạnh giàu yếu tố VIII (Cryoprecipitate)

Tủa lạnh là sản phẩm được sản xuất bằng cách giữ lại một phần gelatinous hình thành trong quá trình làm tan đông HTTĐL. Nó chứa nhiều yếu tố đông máu như yếu tố VIII, yếu tố V, yếu tố XIII, fibrinogen, vWF và fibronectin. Tủa lạnh thường được cung cấp dưới dạng túi đơn hoặc pool và được sử dụng trong điều trị các rối loạn đông máu, bao gồm bệnh Hemophilia A và von Willebrand.

Các sản phẩm chiết tách từ huyết tương và chế phẩm tái tổ hợp

Các sản phẩm protein tinh chế từ huyết tương hoặc công nghệ tái tổ hợp bao gồm albumin, immunoglobulin và các yếu tố đông máu như yếu tố VIIa, VIII, IX, và phức hợp prothrombin. Dung dịch albumin là một chế phẩm được chiết tách từ huyết tương người và có khả năng chống lại các tác nhân vi sinh vật. Các chế phẩm yếu tố đông máu như khối cô đặc yếu tố VIII và khối cô đặc yếu tố IX được sử dụng để điều trị các bệnh thiếu hụt yếu tố đông máu. Tổ hợp prothrombin cô đặc và khối cô đặc yếu tố VIIa tái tổ hợp cũng là các sản phẩm chế tạo từ huyết tương. Các chế phẩm globulin miễn dịch được sử dụng để tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

Các trường hợp chỉ định truyền huyết tương và các chế phẩm từ huyết tương

Chế phẩm huyết tương được chỉ định dựa trên các yếu tố như kết quả xét nghiệm đông máu, tình trạng bệnh nhân và loại bệnh đang mắc. Các chỉ định sử dụng bao gồm bổ sung yếu tố đông máu, truyền máu khối lượng lớn, giải độc tác dụng thuốc kháng Vitamin K, điều trị và trao đổi huyết tương, và điều trị các bệnh thiếu hụt protein huyết tương.

Liều lượng và loại chế phẩm được lựa chọn dựa trên từng trường hợp cụ thể, và sẽ được tính toán theo lượng hoạt tính yếu tố bổ sung cho mỗi kg cân nặng của bệnh nhân.

Truyền huyết tương và các chế phẩm từ huyết tương đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị các rối loạn đông máu và cung cấp các thành phần cần thiết cho cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng chế phẩm huyết tương phải tuân thủ các chỉ định sử dụng chính xác và hướng dẫn bảo quản để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của quá trình điều trị.

Trung tâm Máu Quốc gia