Kỹ năng truyền thông tư vấn giáo dục sức khỏe (Phần 2)

Thực hành truyền thông và giao tiếp hiệu quả là một kỹ năng cần thiết mà không phải ai cũng có. Để trở thành một người có kỹ năng truyền thông giáo dục sức khỏe tốt, ta cần rèn luyện và học hỏi từ kinh nghiệm thực tế.

Kỹ năng nói

Lời nói là công cụ hàng ngày của chúng ta trong giao tiếp. Trong truyền thông giáo dục sức khỏe, sử dụng lời nói trực tiếp thường mang lại hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết sử dụng lời nói hiệu quả. Để nói sao cho người nghe dễ nhớ và thuyết phục, ta cần rèn luyện kỹ năng này. Khi nói, không chỉ cần sử dụng lời, mà còn kết hợp với ánh mắt, nét mặt và các cử chỉ cơ thể. Lời nói phải hài hòa với ngôn ngữ cơ thể. Mỗi người có thể làm cho cách nói hiệu quả hơn bằng cách áp dụng những nguyên tắc cơ bản như:

  • Đảm bảo tính chính xác của vấn đề.
  • Nói rõ ràng, ngắn gọn và xúc tích.
  • Đảm bảo đủ thông tin cần thiết và tránh hiểu lầm.
  • Nói theo hệ thống và logic.
  • Thuyết phục đối tượng bằng nội dung đáp ứng nhu cầu và hấp dẫn sự chú ý.

Trong truyền thông giáo dục sức khỏe, việc kết hợp lời nói với hình ảnh và ví dụ thực tế sẽ làm cho lời nói trở nên mạnh mẽ hơn.

Kỹ năng đặt câu hỏi

Đặt câu hỏi là một kỹ năng quan trọng để thu thập thông tin từ người được tư vấn. Câu hỏi giúp ta biết nhận thức, thái độ, và hành vi của đối tượng và từ đó hướng dẫn các ý tưởng, lời khuyên và hành động thích hợp. Câu hỏi cũng giúp tạo không khí giao tiếp sôi nổi và thu hút sự tham gia của đối tượng. Trong việc đặt câu hỏi, ta cần chú ý:

  • Đặt câu hỏi rõ ràng và ngắn gọn.
  • Phù hợp với trình độ hiểu biết và kinh nghiệm của đối tượng.
  • Tập trung vào vấn đề trọng tâm.
  • Kích thích tư duy và suy nghĩ của đối tượng.
  • Đặt câu hỏi một cách tuần tự và xen kẽ giữa câu hỏi đóng và câu hỏi mở.
  • Tránh các câu hỏi có thể làm đối tượng cảm thấy xúc phạm.

Kỹ năng nghe

Để tư vấn giáo dục sức khỏe hiệu quả, ta cần biết lắng nghe đối tượng. Người tư vấn cần thu nhận thông tin chung, đánh giá việc đối tượng tiếp nhận thông tin đúng đắn và đầy đủ, và có được nhiều thông tin và ý tưởng để điều chỉnh quá trình tư vấn. Lắng nghe còn giúp ta thể hiện sự đồng cảm và thấu hiểu vấn đề và hoàn cảnh của đối tượng.

Kỹ năng quan sát

Quan sát là việc sử dụng mắt để thu thập thông tin. Quan sát giúp ta phán đoán sự chú ý của đối tượng đến vấn đề và mức độ thông tin đã được truyền tải. Quan sát giúp ta hiểu được các phản hồi tích cực từ đối tượng và điều chỉnh phù hợp. Hơn nữa, quan sát còn giúp tạo sự tập trung chú ý của đối tượng đến vấn đề được trình bày.

Kỹ năng thuyết phục

Thuyết phục là một kỹ năng tổng hợp trong truyền thông giáo dục sức khỏe. Mục tiêu chính của truyền thông giáo dục sức khỏe là thuyết phục đối tượng thực hiện hành vi có lợi cho sức khỏe. Để thuyết phục, ta cần kết hợp nhiều kỹ năng như làm quen, nói, hỏi, nghe, sử dụng phương tiện hình ảnh, ví dụ minh họa và hỗ trợ đối tượng. Ta cần làm cho đối tượng tin tưởng vào thông điệp của ta và thực hiện theo. Để thuyết phục được, ta cần biết giải thích một cách rõ ràng và có thái độ thân thiện và tích cực.

Kỹ năng khuyến khích, động viên

Khuyến khích và động viên đóng vai trò quan trọng trong việc làm cho đối tượng tự tin, ủng hộ sự tham gia tích cực và sẵn sàng để thay đổi hành vi. Để khuyến khích và động viên hiệu quả, ta cần:

  • Thể hiện sự thân thiện và tôn trọng đối tượng.
  • Tạo cơ hội để mọi người tham gia qua các câu hỏi yêu cầu đối tượng trình bày ý kiến.
  • Thu hút sự đồng tình, ủng hộ của những người khác để động viên đối tượng.
  • Tạo điều kiện để tiếp tục hỗ trợ đối tượng thực hiện hành vi lành mạnh.
  • Chú ý động viên về tinh thần và tâm lý, trong một số trường hợp nhất định, có thể động viên bằng hỗ trợ vật chất.
  • Tạo môi trường xung quanh hỗ trợ và khuyến khích động viên đối tượng.

Kỹ năng sử dụng tài liệu giáo dục sức khỏe

Sử dụng tài liệu giáo dục sức khỏe trong truyền thông giáo dục sức khỏe sẽ tạo sự hấp dẫn và giúp đối tượng dễ hiểu vấn đề hơn. Hình ảnh và ví dụ minh họa đúng lúc, đúng chỗ sẽ thuyết phục hơn nhiều so với lời nói.

Kỹ năng khác

Ngoài những kỹ năng trên, còn có một số kỹ năng khác cần phải rèn luyện như chọn thời gian, đối tượng và địa điểm tư vấn, đặt câu hỏi kiểm tra sau buổi tư vấn, chọn phương tiện truyền thông đại chúng.


Trong phần thực hành tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh ra viện, việc chăm sóc và theo dõi tại nhà là rất quan trọng để giúp người bệnh hồi phục, phòng bệnh và nâng cao sức khỏe. Điều dưỡng là người trực tiếp hỗ trợ, tư vấn và hướng dẫn người bệnh và gia đình tự chăm sóc và theo dõi sau khi ra viện. Để đạt hiệu quả trong công việc này, điều dưỡng cần có kỹ năng giao tiếp phù hợp để chuyển tải thông tin cần thiết đến người bệnh và gia đình.

Trước khi thực hiện tư vấn giáo dục sức khỏe, điều dưỡng cần nhận định một số vấn đề liên quan từ người bệnh và gia đình để đảm bảo buổi tư vấn đạt kết quả. Điều dưỡng cần nhận định tình trạng của người bệnh trước khi tư vấn, trạng thái tâm lý của người bệnh khi ra viện, sự hợp tác của người bệnh và gia đình và các yếu tố văn hóa, tâm linh, tôn giáo của người bệnh.

Quy trình thực hành tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh ra viện bao gồm:

  1. Phần thông tin cơ bản về người bệnh: ghi thông tin về họ tên, tuổi, giới tính, địa chỉ và người liên hệ khi cần.
  2. Phần thông tin y tế: ghi thông tin về lý do vào viện, chẩn đoán y khoa và tiền sử bệnh lý.
  3. Phần nhận định: ghi nhận định về yếu tố văn hoá, tâm linh, khả năng đọc hiểu và sự hiểu biết của người bệnh.
  4. Phần nội dung tư vấn: ghi nội dung tư vấn phù hợp với người bệnh và xác định mục tiêu mong đợi và kế hoạch tư vấn.
  5. Phần đánh giá: ghi đánh giá sau khi thực hiện kế hoạch tư vấn.

Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về những kỹ năng truyền thông và tư vấn giáo dục sức khỏe cần thiết. Việc rèn luyện và phát triển những kỹ năng này sẽ giúp ta trở thành một người tư vấn giáo dục sức khỏe hiệu quả và có thể đóng góp vào việc nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Note: Bài viết này chỉ dùng để minh hoạ việc tạo ra một bài viết sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt. Nếu sử dụng thực tế, cần tham khảo các nguồn tin cậy và phù hợp với kiến thức và kinh nghiệm của mình.