Các cơ bắp quan trọng trong tập luyện và thi đấu Boxing

Tất cả những người tập luyện thể thao đối kháng, từ nghiệp dư cho tới nhà nghề, đều hiểu rằng việc tập luyện cho các cơ bắp sẽ đem lại hiệu quả tốt hơn nhiều khi tham gia thi đấu. Lấy Boxing làm ví dụ, khi các cơ bắp của bạn có thể phối hợp một cách nhịp nhàng, các chuyển động tấn công, phòng thủ, di chuyển, tránh né… sẽ đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều.

Tuy nhiên, một vấn đề thường gặp đối với nhiều người tập là họ không tập đủ, hoặc không dành thời gian để tập từng nhóm cơ riêng lẻ. Điều này rất bất lợi vì nhiều nhóm cơ sẽ đem lại những lợi ích đặc biệt khi bạn biết tập luyện và phối hợp chúng đúng cách.

Trong Boxing, một số yếu tố như khả năng giữ thăng bằng, phát lực hay di chuyển chủ yếu bắt nguồn từ vùng dưới thắt lưng, trong khi đó kĩ năng ra đòn chính xác hoặc phòng thủ đến từ phần thân trên. Tùy vào lối đánh mà võ sĩ đang theo đuổi, họ sẽ tập trung vào sức mạnh, tốc độ, sự chính xác, khả năng chịu đòn… hoặc cố gắng kết hợp tất cả các yếu tố đó bằng cơ bắp của mình.

Cơ chân (sức mạnh)

Cụ thể hơn, khi nhắc đến cơ chân, chúng ta nhắc đến bắp chân (calf) và cơ đùi trước (quadriceps). Đây là hai cơ chính đảm nhận mọi hoạt động của đôi chân. Với các võ sĩ Boxing, có một điều chắc chắn ai cũng được học khi mới vào tập luyện và sẽ theo họ trong suốt quá trình thi đấu – lực đánh bắt nguồn từ mặt đất. Để có một đòn đấm uy lực, bạn phải có một tư thế đứng vững chắc.

Khi đó, đôi chân là bộ phận đầu tiên đảm nhận nhiệm vụ giữ cơ thể ở một tư thế đủ tốt để ra đòn. Chúng có nhiệm vụ truyền tải toàn bộ phản lực từ mặt đất qua cơ thể để truyền vào đòn đấm.

Ngoài ra, cơ chân là nhóm cơ lớn nhất và chịu tác động nhiều nhất trong mọi di chuyển. Vì vậy, các động tác pivot (xoay trụ), rotate (xoay thân) hoặc lướt (shuffle) cũng cần có một đôi chân khỏe để đảm bảo các cử động diễn ra hoàn hảo nhất.

Thêm nữa, đôi chân có nhiệm vụ phát lực chủ yếu, không phải cơ ngực hay cơ tay sau (triceps). Nếu bạn để ý các đòn đấm hoàn hảo nhất của các võ sĩ, bạn sẽ thấy họ sử dụng đôi chân của mình làm một bàn đạp để tạo lực cho cú đấm, chứ không chỉ dựa vào đôi tay đầy cơ bắp.

Điển hình là các võ sĩ như Manny Pacquiao, Marcos Maidana, Thomas Hearns… Họ không sở hữu cơ ngực hay cơ tay sau quá lớn nhưng lại có những cú đấm cực mạnh. Kể cả Mike Tyson, võ sĩ đặc trưng cho hình tượng cơ bắp, tỉ lệ cơ chân của anh cũng lớn hơn rất nhiều so với 2 nhóm cơ tay-ngực.

Cơ hông (giữ thăng bằng và sức mạnh thân dưới)

Hông có nhiệm vụ kiểm soát hoạt động của thân dưới và là “cửa ngõ” để truyền tải động lực từ chân lên phần thân trên. Nếu các động tác xoay thân-hông (pivot & rotate) lấy xương sống làm trục, thì hông có nhiệm vụ như một ổ bi giúp các chuyển động trơn tru và dễ kiểm soát hơn.

Khi hông là nơi đặt trọng tâm của cơ thể, một nhiệm vụ khác của nhóm cơ này chính là giữ thăng bằng. Thăng bằng có thể không phải là yếu tố quan trọng nhất, nhưng nó giống như phần lõi của tất cả các hoạt động khác. Nếu không thể giữ được thăng bằng, mọi chuyển động tấn công, phòng thủ, di chuyển… đều không thể đạt được hiệu suất tối đa, thậm chí gây hại cho người sử dụng.

Một điểm đáng chú ý khác về khả năng truyền lực của hông là, hãy nghĩ hông là điểm đặt toàn bộ trọng lượng cơ thể. Nếu bạn tập luyện và sử dụng tốt cơ hông, bạn có thể chuyển toàn bộ trọng lượng đó vào đòn đánh để tạo hiệu quả cao nhất.

Cơ bụng (thân trước và khả năng giật – nhả)

Cơ bụng, cùng với cơ hông, chia sẻ nhiệm vụ kiểm soát các chuyển động chính của cơ thể. Mỗi thớ cơ trên cơ thể có thể tạo ra một lực nhất định, nhưng cơ bụng chính là “phép toán” tổng hợp tất cả các lực đó với nhau để tạo thành một đòn đánh có lực.

Bên cạnh đó, cơ bụng giúp kiểm soát nhịp thở và tăng khả năng chịu đòn trước những cú đánh vào vùng người (body shot) từ đối thủ.

Cơ lưng (thân sau và kiểm soát đòn đấm)

Cơ lưng cũng có nhiệm vụ tương tự như cơ bụng, nhưng có một chức năng rất quan trọng mà ít người biết, đó là cơ lưng giúp rất nhiều trong việc kiểm soát cú đấm. Nó giúp bạn đưa đôi tay về vị trí phòng thủ ban đầu nhanh hơn, hoặc thực hiện các cú đấm liên tiếp trên cùng một tay.

Nhiều võ sĩ quá tập trung vào các bài tập như hít đất (push-up) hoặc tập với bao cát lớn để tập cho phần thân trên mà quên đi tầm quan trọng của phần thân sau, cụ thể là vai sau và cơ lưng.

Giải thích cụ thể hơn, khi tập với bao cỡ lớn (heavy bag), mỗi khi bạn đấm vào bao, sẽ có một phản lực tác động ngược trở lại cơ thể bạn. Phản lực này đi theo con đường mà lực tay bạn phát ra đã đi. Tuy nhiên, nó sẽ không truyền về đến cơ chân, cơ bụng mà chủ yếu dừng lại ở cơ lưng hoặc vai sau, gây ảnh hưởng tới khả năng giật về của đòn đấm.

Một ví dụ khác trên sàn đấu là khi đấm trượt, việc không có điểm dừng cùng với lực tay và trọng lượng găng sẽ khiến võ sĩ “trôi” theo đòn đấm. Cơ lưng sẽ đảm bảo tình huống đó không xảy ra. Nếu đòn đấm không trúng đích, phản xạ các cơ khi tập luyện sẽ tự động ghìm thân người lại, đưa cơ thể thu về tư thế ban đầu, tránh các tình huống bất lợi cho võ sĩ.

Cơ vai (“đòn gánh” cho cánh tay)

Trung bình trong một trận đấu 3 hiệp, có khoảng vài trăm cú đấm từ mạnh tới nhẹ được tung ra, đôi vai sẽ “gánh” toàn bộ các cử động của tay trong 3 hiệp đấu. Đúng hơn, khi các nhóm cơ được nhắc đến ở trên hoạt động tốt, lực của cú đấm được sinh ra, và đôi tay có nhiệm vụ dẫn toàn bộ lực đó đặt lên đối phương. Ngược lại, hoạt động của các cơ sẽ không có ý nghĩa gì khi đôi tay bạn không đặt đúng chỗ.

Vì thế, thay vì tập cho cơ tay thật to, hãy đảm bảo chúng đủ nhanh và gọn để chạm vào đối thủ. Khi nhận ra rằng tay không có nhiệm vụ phát lực, bạn sẽ thấy rằng có một đôi tay nhanh, giật nhả tốt và chính xác là tài sản quý giá hơn nhiều so với một đôi tay đầy cơ bắp.

Tuy nhiên, không nên đánh giá thấp các cơ bắp của đôi tay, vì kích cỡ cơ bắp đối với lực tạo ra từ toàn thân giống như một hệ thống ống nước. Khi các nguồn lực: chân, thân, lưng, vai… tạo ra một lực đủ mạnh, tương đương với lưu lượng nước lớn, thì đôi tay cũng cần có cơ bắp tối thiểu để truyền tải toàn bộ lực đó tới đối thủ, cũng như có một đầu ống vừa đủ để tạo ra áp suất nước mạnh nhất. Nguyên lý hoạt động cần thiết của cánh tay chính là vậy.

Các nhóm cơ khác

  • Cơ ngực: giúp kết nối vai – cánh tay hoạt động trơn tru hơn.
  • Cơ cổ: chống lại các đòn đấm, các võ sĩ thường xuyên tập cơ cổ tránh việc đầu bị nảy lại quá sâu, tạo các chấn động không tốt cho não bộ khi bị dính đòn đấm.
  • Cơ tay (forearm): giúp “siết” chặt cánh tay, tạo độ cứng cho đòn đấm. Với nguyên lý xoáy của cú đấm, cơ cánh tay với độ xoắn tốt sẽ khiến cú đấm của bạn “rắn” và khó chịu hơn nhiều khi đặt trúng mục tiêu.

Trên đây là các nhóm cơ mà võ sĩ và vận động viên cần chú ý khi tập luyện để mang lại hiệu quả nhất khi thi đấu. Thứ tự trong bài viết không quyết định nhóm cơ nào quan trọng hay cấp thiết hơn. Điều đó tùy thuộc vào lối đánh mà các võ sĩ đang theo đuổi ở hiện tại và tương lai.