Tách chiết ADN: Bước đầu tiên để khám phá bí mật của di truyền

ADN (Acid Deoxyribonucleic) – phân tử mang trong mình thông tin quý giá về di truyền của sinh vật. Để tìm hiểu về gen, protein và quá trình di truyền, việc tách chiết ADN từ tế bào là quy trình đầu tiên và quan trọng nhất. Phương pháp tách chiết ADN dựa trên các nguyên lý hóa học và vật lý khác nhau. Ứng dụng của việc tách chiết ADN rộng rãi trong các lĩnh vực như sinh học phân tử, di truyền học, y học và nhiều lĩnh vực khác. Hiện nay, có nhiều phương pháp tách chiết ADN được sử dụng trong các phòng thí nghiệm, mỗi phương pháp mang đến những ưu điểm và hạn chế riêng.

Lợi ích của việc tách chiết ADN

Tách chiết ADN là bước quan trọng giúp ta tiếp cận với bản thiết kế di truyền nằm bên trong tế bào – phân tử ADN kỳ diệu. Thông qua việc tách chiết ADN và các kỹ thuật phân tích gen tiên tiến, nhà nghiên cứu có thể hiểu rõ hơn về cấu trúc và chức năng của các gen, cũng như mối quan hệ của chúng trong quá trình di truyền và biểu hiện di truyền.

Bạn đang xem: Tách chiết ADN: Bước đầu tiên để khám phá bí mật của di truyền

Tách chiết ADN có ứng dụng trong xét nghiệm ADN giúp phát hiện nhiều bệnh di truyền

Ngoài ra, việc tách chiết ADN còn mang đến rất nhiều giá trị ứng dụng trong cuộc sống. Ví dụ, nó giúp chẩn đoán chính xác nhiều bệnh di truyền hiếm gặp thông qua việc phát hiện sớm đột biến gen. Nó còn giúp xác định mối quan hệ gia đình chính xác, ví dụ như cha mẹ – con cái, anh em, thông qua việc so sánh trình tự ADN.

Đặc biệt, tách chiết ADN còn hỗ trợ mạnh mẽ trong lĩnh vực pháp y và an ninh. Nó giúp nhận dạng tội phạm và nạn nhân từ các mẫu vật nhỏ như máu, nước bọt, sợi tóc, hoặc thậm chí từ di hài bị phân hủy nặng.

Bên cạnh đó, nhiều thành tựu trong y học, nông nghiệp, chăn nuôi… đều dựa trên kỹ thuật tách chiết và phân tích ADN. Điều này đã tạo ra các loại vaccine, thuốc chữa bệnh mới, cây trồng và vật nuôi biến đổi gen, mang lại hiệu suất và chất lượng cao.

Các bước cơ bản trong quá trình tách chiết ADN

Quy trình tách chiết và tinh sạch ADN có 4 giai đoạn cơ bản như sau:

Bước 1: Phá vỡ thành tế bào, giải phóng ADN

Xem thêm : Top 6 máy ép trái cây của Đức tốt nhất 2024: Sự lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng

Để lấy được ADN, ta cần phá vỡ hoàn toàn cấu trúc tế bào, phá bỏ màng và thành tế bào để tiếp cận nhân chứa ADN. Có nhiều phương pháp phá màng tế bào như sử dụng chất tẩy rửa, enzym phá hủy tế bào, phương pháp cơ học nghiền mạnh, đun sôi hay phương pháp điện phân nứt vỡ tế bào dưới tác dụng của dòng điện cao thế.

Bước 2: Loại bỏ các thành phần không mong muốn

Sau khi phá vỡ thành tế bào, ngoài ADN còn có nhiều thành phần khác không mong muốn được giải phóng như protein, lipid và RNA. Để làm sạch, ta cần loại bỏ chúng bằng các phương pháp hóa học như sử dụng enzyme protease đặc hiệu để cắt vụn protein, sử dụng phenol hoặc hỗn hợp phenol-cloroform để tách chiết protein và lipid, sử dụng RNase A để phân hủy RNA. Sau đó, tiến hành ly tâm để kết tủa và loại bỏ các kết tủa không mong muốn, giữ lại dịch nổi chứa ADN.

Bước 3: Kết tủa ADN

Dịch nổi chứa ADN thu được ở bước trên cần được cô đặc bằng cồn etylic hoặc cồn iso-propyl. Thường thì muối natri/amoni clorua được bổ sung để tăng hiệu quả kết tủa ADN. Sau đó, tiếp tục ly tâm để tách chiết ADN đã được tinh sạch khỏi hỗn hợp ban đầu.

ADN kết tủa sau quá trình tách chiết ADN bằng cách thêm cồn hoặc iso-propyl để tăng hiệu quả

Bước 4: Rửa sạch và tái hòa tan ADN

Cuối cùng, kết tủa ADN thu được cần được rửa sạch bằng cồn 50-70% hoặc ethanol 100% để loại bỏ muối và các tạp chất còn sót lại. Sau đó, ADN tinh sạch được hòa tan lại trong nước hoặc đệm TE để bảo quản và sử dụng cho các nghiên cứu tiếp theo.

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của quá trình tách chiết ADN

Quá trình tách chiết và tinh sạch ADN là một quá trình phức tạp, nhạy cảm và dễ tổn thương trước các sai sót. Do đó, để đảm bảo thành công, chúng ta cần quan tâm đến các yếu tố sau:

• Đảm bảo nguồn tế bào ban đầu: Đầu tiên, nguồn tế bào ban đầu. Các tế bào giàu chất nhân như tế bào máu, tế bào nước bọt, tế bào buồng trứng là lựa chọn lý tưởng. Chúng cung cấp ADN với số lượng và chất lượng tốt nhất.
• Bảo quản mẫu vật đúng cách: Việc bảo quản đúng cách các mẫu vật rất quan trọng. Mẫu tươi sống, lạnh ngay lập tức trong điều kiện vô trùng hoặc đông lạnh sâu đến -80 độ C là lựa chọn tốt nhất để bảo tồn phân tử ADN.
• Chất lượng hóa chất và thiết bị: Tất cả các hóa chất, chất khử, dung môi hữu cơ, enzyme cần đạt tiêu chuẩn tinh khiết cao để không ảnh hưởng xấu đến quá trình và sản phẩm ADN. Thiết bị như máy ly tâm, tủ lạnh, nồi đun hấp, máy đo nhiệt độ cũng phải chính xác.
• Yếu tố con người: Yếu tố con người cũng quan trọng. Các kỹ thuật viên thực hiện cần được đào tạo bài bản, thành thạo mọi bước thao tác trong quy trình như xử lý mẫu ban đầu, ly tâm, kết tủa, rửa và bảo quản ADN. Kinh nghiệm, cẩn thận và tỉ mỉ là yếu tố quyết định thành công.

Nước bọt là một trong những nguồn tế bào ban đầu lý tưởng để tách chiết ADN

Như vậy, muốn tách chiết ADN thành công, cần kiểm soát tốt các yếu tố như: lựa chọn mẫu phù hợp, bảo quản đúng cách, sử dụng hóa chất và thiết bị chất lượng cao, và thực hiện chính xác quy trình bởi đội ngũ có trình độ chuyên môn cao.

Một số kỹ thuật tách chiết ADN phổ biến

Xem thêm : Nón bảo hiểm trẻ em Fornix A02NM17: Mẫu nón mà Ba Mẹ khó lòng bỏ qua

Hiện nay, có ba kỹ thuật tách chiết ADN chính được sử dụng rộng rãi:

Kỹ thuật truyền thống: Phương pháp phenol-cloroform

Phương pháp phenol-cloroform là kỹ thuật truyền thống dựa trên việc sử dụng phenol và cloroform để loại bỏ protein và tinh sạch ADN. Phương pháp này vẫn phổ biến và hiệu quả trong nhiều phòng thí nghiệm nhờ chi phí thấp và quy trình đơn giản. Tuy nhiên, vì độc tính của phenol/cloroform khá cao và khó kiểm soát, nên nó dần được thay thế bằng các kit thương mại an toàn hơn.

Kỹ thuật thương mại phổ biến: Bộ kit tách chiết ADN

Kit tách chiết ADN thương mại thường dựa trên việc sử dụng cột gắn chất hấp phụ hoặc từ tính để tinh sạch ADN. Ưu điểm của các kit là tiện lợi, dễ sử dụng, cho ADN sạch, an toàn và ít bị nhiễm khuẩn chéo. Tuy nhiên, giá thành của kit khá cao và phụ thuộc vào hãng sản xuất.

Các bộ kit tách chiết ADN thương mại mang đến tiện lợi và dễ sử dụng, tuy nhiên giá cả khá cao

Kỹ thuật hiện đại: Hệ thống tự động hóa

Ngày càng phổ biến là các hệ thống tự động hóa quy trình tách chiết ADN. Các thiết bị tự động tương tự máy xét nghiệm sinh hóa tự động, có thể xử lý hàng loạt mẫu mà không cần can thiệp thủ công. Máy xét nghiệm PCR tự động có khả năng tách chiết và khuếch đại ADN trong cùng một hệ thống kín. Phương pháp này đem lại độ chính xác cao và thuận tiện cho việc xét nghiệm số lượng lớn mẫu. Tuy nhiên, đầu tư ban đầu để mua máy móc này khá lớn.

Vậy, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng và phù hợp với điều kiện nghiên cứu cụ thể. Cần cân nhắc kỹ lưỡng để lựa chọn phương pháp phù hợp, đảm bảo hiệu quả cao trong tách chiết và tinh sạch ADN.

Thông qua bài viết này, chúng tôi hy vọng đáp ứng đầy đủ thông tin về quá trình tách chiết ADN – một quy trình quan trọng trong các phương pháp xét nghiệm ADN hiện nay. Hy vọng bạn đã tìm được thông tin cần thiết và chúc bạn luôn khỏe mạnh!

Nguồn: https://readyq.vn
Danh mục: Dinh dưỡng