Vì sao người ta “nói trộm vía”?

6108656c d5c4 45a2 a741 6d4e77216c4d

Giới thiệu

Bạn có từng nghe câu này chưa? “Nói trộm vía”. Đây là một cụm từ mà hầu như ai cũng đã nghe và sử dụng khi khen ngợi một đứa trẻ. Đây là một quán ngữ phổ biến trong tiếng Việt, và không phải là thành ngữ hay tục ngữ.

Tại sao lại nói “trộm vía”?

Để hiểu câu này, trước hết chúng ta cần hiểu ý nghĩa của từ “vía”. Theo quan niệm dân gian, “vía” là một yếu tố vô hình tồn tại trong con người, tạo nên phần tinh thần của mỗi người. Vía cũng là một khái niệm trong tâm linh, và người ta tin rằng mỗi người đều có vía riêng.

Với trẻ nhỏ, gia đình và xã hội coi trọng vai trò của vía. Mọi lời nói, cử chỉ đều ảnh hưởng trực tiếp đến phần tinh thần và thể xác của trẻ. Để tránh những rủi ro không đáng có, người ta thường bắt đầu lời khen bằng câu “nói trộm vía”. Điều này giúp tạo cảm giác thoải mái và yên tâm khi khen ngợi trẻ, mà không gây bất lợi cho trẻ hay gia đình của trẻ.

Những quán ngữ khác

Ngoài quán ngữ “nói trộm vía”, tiếng Việt còn có nhiều quán ngữ khác để truyền đạt các ý kiến một cách nhẹ nhàng và khéo léo. Ví dụ có cụm từ “nói bỏ quá cho” hoặc “nói khí không phải”. Đây là những cách nói tránh để không làm mất lòng người nghe.

Kết luận

Việc sử dụng các quán ngữ trong tiếng Việt có thể thể hiện nét văn hóa và sự tế nhị của người Việt. “Nói trộm vía” là một cụm từ đơn giản nhưng mang trong nó ý nghĩa sâu xa. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu thêm về cách sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp hàng ngày của người Việt.

Vì sao người ta “nói trộm vía”?
Ảnh minh họa: TL

PGS-TS. Phạm Văn Tình (Hội ngôn ngữ học Việt Nam)