Tôm chân trắng – Khám phá hình thái và vòng đời phát triển

Sau khi được Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho phép nuôi đại trà từ năm 2008, tôm chân trắng đã nhanh chóng trở thành loài tôm được nuôi phổ biến nhất tại Việt Nam chỉ trong 5 năm. Trong giai đoạn từ 2015-2019, sản lượng tôm chân trắng không ngừng tăng mạnh (gần 41%), đóng góp hơn 60% tổng sản lượng tôm nuôi ở Việt Nam.

Tổng quan về tôm chân trắng

Tôm chân trắng (P. vannamei) là loài bản địa ở Đông Thái Bình Dương, phân bố chủ yếu từ ven biển Mexico đến miền Trung Peru, nhiều nhất ở vùng biển gần Ecuador. Kể từ những năm 1990, sau khi được gia hóa và nhân giống thành công tại Hoa Kỳ, tôm chân trắng đã nhanh chóng phổ biến ở các vùng nuôi tôm trên toàn cầu.

Tại Việt Nam, tôm chân trắng đang là loài tôm vua, chiếm vị trí hàng đầu về sản lượng và kim ngạch xuất khẩu. Chỉ trong tháng 5/2021 vừa qua, sản lượng tôm chân trắng đạt 60,7 nghìn tấn (tăng gần 70% so với tháng trước và tăng 17,5% so với cùng kỳ năm ngoái), chiếm 65,2% tổng sản lượng tôm nuôi và 14,6% tổng sản lượng thủy sản nuôi trồng. Vì vậy, cùng Trúc Anh Biotech tìm hiểu về đặc điểm và vòng đời phát triển của loài tôm chân trắng để nuôi chúng thành công hơn.

Đặc điểm hình thái của tôm chân trắng

Tôm chân trắng có màu trắng đục, trên thân không có đốm vằn, chân bò có màu trắng ngà, chân bơi có màu vàng, râu tôm màu đỏ gạch và dài gấp rưỡi thân. Cơ thể của tôm chia làm hai phần:

Phần đầu ngực

  • Chủy gồm 2 răng cưa ở bụng và 8-9 răng cưa ở lưng.
  • 1 đôi mắt kép có cuống mắt.
  • 2 đôi râu giữ chức năng khứu giác và giữ thăng bằng.
  • 3 đôi hàm: đôi hàm lớn, đôi hàm nhỏ 1 và đôi hàm nhỏ 2, dùng cho việc ăn.
  • 3 cặp chân hàm dùng cho việc ăn và bơi lội.
  • 5 cặp chân ngực dùng cho việc ăn và bò.
  • 5 cặp chân bụng dùng cho việc bơi.
  • Đuôi có 1 cặp chân đuôi giúp tôm chuyển động lên xuống và búng nhảy.

Phần bụng

  • 7 đốt gồm 5 đốt đầu và đốt bụng thứ 7 kết hợp với cặp chân đuôi, tạo thành đuôi giúp cho tôm chuyển động lên xuống và búng nhảy.

Đặc điểm sinh sản của tôm chân trắng

Tôm chân trắng sinh sản thông qua giao phối và thụ tinh trong nước. Hoạt động giao phối ở tôm diễn ra chủ yếu vào ban đêm. Trước đó, tôm đực sẽ đuổi theo, dùng chủy và râu đẩy nhẹ dưới đuôi tôm cái. Khi tôm cái rời đáy bơi lên, tôm đực sẽ bơi theo từ phía dưới, lật ngửa thân để ôm tôm cái và gắn túi tinh vào.

Sau vài giờ hoặc vài ngày giao phối, tôm cái sẽ giải phóng trứng đã thụ tinh vào nước. Lúc này, tôm cái sẽ nghiêng thân, bơi chậm vòng vòng trên mặt nước và bắt đầu đẻ trứng. Trứng sẽ được phóng ra từ 2 lỗ đẻ ở gốc đôi chân ngực số 3 và chảy ngược về phía sau.

Tôm chân trắng trưởng thành sinh dục sớm, con cái có thể tham gia sinh sản khi có khối lượng từ 30-45g và có thể đẻ khoảng 100-250 nghìn trứng mỗi lần. Sau mỗi lần đẻ, buồng trứng của tôm lại phát triển và có thể đẻ tiếp chỉ sau 2-3 ngày.

Các thời kỳ phát triển của tôm chân trắng

Tôm chân trắng phát triển nhanh chóng, từ trứng thụ tinh đến khi trở thành tôm trưởng thành (khoảng 40g/con) chỉ mất khoảng 180 ngày. Cụ thể, con tôm sẽ trải qua các giai đoạn phát triển sau:

1. Thời kỳ phôi

Thời kỳ từ khi trứng được thụ tinh đến khi trứng nở. Thời gian phát triển phôi phụ thuộc vào nhiệt độ nước, thường khoảng 14-16 giờ.

2. Thời kỳ ấu trùng

Sau khi nở, tôm trải qua thời kỳ ấu trùng với nhiều lần lột xác và biến thái hoàn toàn, gồm các giai đoạn Nauplius (N), Zoea (Z), Giai đoạn Mysis (M) và Giai đoạn Postlarvae (PL).

3. Thời kỳ ấu niên

Từ giai đoạn PL5 trở đi, tôm được coi là ấu niên. Ở thời kỳ này, tôm đã có hệ thống mang hoàn chỉnh và bắt đầu sống đáy. Anten 2 và sắc tố thân ngày càng phát triển. Thời kỳ này tương đương với cuối giai đoạn tôm bột và đầu tôm giống trong sản xuất.

4. Thời kỳ thiếu niên

Tôm bắt đầu ổn định tỷ lệ chân, cơ quan sinh dục ngoài được hình thành nhưng chưa hoàn thiện. Giai đoạn này tương đương với giai đoạn ương giống và nuôi thịt trong sản xuất. Cuối thời kỳ thiếu niên, con cái bắt đầu lớn nhanh hơn con đực.

5. Thời kỳ sắp trưởng thành

Tôm đã có cơ quan sinh dục ngoài hoàn thiện, tôm đực bắt đầu có tinh trùng trong túi tinh, tôm cái đã tham gia giao phối lần đầu. Hiện tượng sinh trưởng không đồng đều giữa 2 giới tính thể hiện rõ rệt hơn trong thời kỳ này.

6. Thời kỳ trưởng thành

Tôm đã có khả năng tham gia sinh sản, bắt đầu chuyển sang sống ở vùng xa bờ, nơi có độ trong cao và độ mặn ổn định.

Trong tự nhiên, trứng tôm sẽ phát triển ngoài khơi rồi theo dòng nước dạt vào bờ. Khi đến vùng triều, ấu trùng đã chuyển sang giai đoạn PL và tiếp tục theo thủy triều trôi dạt vào vùng cửa sông, phát triển thành ấu niên. Tôm sẽ sống tại vùng cửa sông, nơi có nhiều chất dinh dưỡng trong suốt thời kỳ ấu niên và thiếu niên.

Khi bước vào thời kỳ sắp trưởng thành và trưởng thành, tôm sẽ di chuyển đến vùng biển có độ sâu khoảng 7-20m. Đối với những con tôm trưởng thành và đã thành thục sinh dục, chúng sẽ di chuyển ra vùng biển khơi có độ sâu khoảng 70m và bắt đầu quá trình sinh sản tại đây.

Để biết thêm thông tin và được tư vấn, bà con có thể liên hệ đến Bác sĩ Tôm qua số điện thoại: 0392 73 72 72.