Củng cố kiến thức

KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN

  • Điều hòa hoạt động gen là quá trình điều chỉnh lượng sản phẩm của mỗi gen.
  • Các gen trong hệ gen hoạt động theo các quy luật của quá trình điều hòa.

ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ

  • Trong tế bào, chỉ có một số gen hoạt động tại mỗi thời điểm, phần lớn gen khác đang ở trạng thái ức chế.
  • Ví dụ, gen quy định việc tạo ra kháng thể chống bệnh chỉ hoạt động khi có mầm bệnh, trong thời gian còn lại gen ở trạng thái ức chế.

Mô hình cấu trúc của Opêron Lac

  • Opêron là một hệ thống các gen cấu trúc có liên quan chức năng, phối hợp hoạt động để tổng hợp prôtêin.
  • Opêron gồm: Z, Y, A (các gen cấu trúc), O (gen chỉ huy), P (vùng khởi động), R (gen điều hòa prôtêin ức chế).

Sự điều hòa hoạt động của Opêron Lac (ở E.coli)

  • Vi khuẩn E.coli sẽ tiết ra enzim lactaza để phân giải đường lactôzơ khi sống trong môi trường có lactôzơ.
  • Khi môi trường không có lactôzơ, Opêron Lac không hoạt động do gen điều hòa tổng hợp prôtêin ức chế.
  • Khi môi trường có lactôzơ, chất cảm ứng sẽ thay đổi prôtêin ức chế, gen chỉ huy hoạt động và cụm gen Z, Y, A tổng hợp lactaza.

Các cấp độ điều hòa hoạt động gen

  • Điều hòa trước phiên mã: quy định số lượng gen trong tế bào.
  • Điều hòa phiên mã: điều chỉnh số lượng mARN.
  • Điều hòa dịch mã: điều khiển lượng prôtêin tạo ra.
  • Điều hòa sau dịch mã: điều chỉnh chức năng của prôtêin sau khi dịch mã.

Củng cố kiến thức về điều hòa hoạt động gen giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách gen hoạt động và quy trình điều chỉnh lượng sản phẩm gen.