Nhận biết và điều trị các bệnh do ký sinh trùng trên cá

Trên thế giới, có hơn 45.000 loài ký sinh trùng giáp xác được biết đến trên cá. Nhìn thấy chúng dễ dàng trên mang, thân và vây của cá. Các nhóm giáp xác ký sinh trùng, chủ yếu thuộc phân lớp copepod, branchiura và isopod, tồn tại ở số lượng lớn và phân bố khắp các vùng nước ngọt, lợ và mặn.

Dưới đây là một số bệnh phổ biến do ký sinh trùng gây ra trên cá và cách phòng trị:

Bệnh ký sinh trùng trên cá do giáp xác chân chèo (Ergasilidae – Copepod)

Các loài Ergasilids bám vào mang cá, tiết ra chất nhờn gây loét. Chúng có thể tắc nghẽn các mạch máu và gây nhiễm trùng kéo dài trên toàn bộ cơ thể cá, gặp khó khăn trong việc hô hấp qua mang. Các dấu hiệu bệnh lý bao gồm cá ngạt thở, bỏ ăn hoặc ăn kém và có thể dẫn đến tử vong.

Nhận biết và điều trị một số bệnh do ký sinh trùng trên cá
Ảnh: alchetron.com

Chẩn đoán bệnh bằng cách phát hiện Ergasilids bám vào mang cá và quan sát các dấu hiệu bệnh lý. Để điều trị, có thể sử dụng kết hợp CuSO4 0,5 ppm và FeSO4 2 ppm trong 6-9 ngày, ngâm cá trong nước muối 3% sau đó tiếp tục ngâm 0,2% trong 3 tuần. Để phòng tránh, không đưa cá nhiễm bệnh vào hồ và ao nuôi.

Bệnh do trùng mỏ neo (Lernaeidae – Copepod) ký sinh

Trùng mỏ neo là một loài ký sinh trùng phổ biến và nguy hiểm đối với nhiều loài cá. Trùng mỏ neo có cơ thể bao gồm đầu, ngực và bụng, và sử dụng mỏ neo đâm vào tổ chức ký chủ. Chúng gây tổn thương trên da cá và gây nhiễm trùng nghiêm trọng.

Nhận biết và điều trị một số bệnh do ký sinh trùng trên cá
Ảnh: Nonindigenous Aquatic Species

Dấu hiệu bệnh lý bao gồm vết thương sưng tấy đỏ, chảy máu quanh vùng mà trùng đâm vào. Cá thường xuyên cọ xát hoặc bơi lội không bình thường. Để chẩn đoán, có thể nhìn thấy trùng mỏ neo bằng mắt thường hoặc xem dưới kính hiển vi. Để điều trị, có thể sử dụng nước muối 1% trong 3 ngày hoặc formalin 250 ppm trong 30-60 phút.

Bệnh do rận cá (Argulidae – Branchiura) ký sinh

Rận cá làm chết cá hương và cá giống, gây tổn thương và tạo điều kiện cho vi trùng và nấm phát triển nếu rải rác trong ao nuôi.

Nhận biết và điều trị một số bệnh do ký sinh trùng trên cá
Ảnh: Forestry Images

Dấu hiệu bệnh lý bao gồm vết thương sưng đỏ, rận đốt và cá bỏ ăn, không phát triển bình thường. Chẩn đoán bệnh bằng cách nhìn thấy rận cá bằng mắt thường hoặc kính hiển vi. Để điều trị, có thể sử dụng muối (NaCl), formaldehyde, kali permanganat và formalin.

Bệnh do isopod ký sinh

Isopoda là loài ký sinh giáp xác lớn nhất được tìm thấy trên cá. Chúng tồn tại trong mọi giai đoạn của cá và gây tổn thương cơ thể cá. Điều trị bằng cách loại bỏ ký sinh trùng bằng tay và quản lý môi trường ao nuôi.

Nhận biết và điều trị một số bệnh do ký sinh trùng trên cá
Ảnh: Lochman Transparencies

Để phòng tránh các bệnh do ký sinh trùng trên cá, có một số khuyến nghị: cải tạo ao trước khi thả cá, kiểm tra cá giống trước khi thả, xử lý nước và đáy ao trong quá trình nuôi và kiểm tra cá định kỳ.

Bằng cách tuân thủ những khuyến nghị này, chúng ta có thể giảm thiểu thiệt hại do bệnh ký sinh trùng giáp xác gây ra trên cá.